Przed nami - Królewiec

Niebawem, żądny przygód i sportowych wyzwań Consus udaje się na coroczny turniej weteranów koszykówki do Kaliningradu. Poza aspektem czysto sportowym, chcemy ujrzeć na własne oczy dawną perłę miast polskich, centrum kultury, nauki i handlu – sławny Królewiec. Skądinąd wiadomo, że w trakcie II wojny światowej oraz w okresie powojennym zdecydowana większość zabytków owego wspaniałego miasta została wyburzona. Być może chociaż część z zachowanych atrakcji pozwoli nam na podjęcie próby wyobrażenia sobie  niegdysiejszej wspaniałości tego miejsca. Póki co, szykujemy się ponownie na trudne pojedynki z całą masą drużyn reprezentujących szkołę rosyjską. Jedynym wsparciem środkowo-europejskiej (tzw. bezstresowej) odmiany koszykówki będzie obecność zacnych Starych Koni ze słowackiego Prešova. Zawsze to jakaś pociecha, przynajmniej na rzeź nie jedziemy sami.

Spoglądając na popiersie Immanuela Kanta dochodzimy do samo nasuwającego się wniosku, że nie ma co tu zbyt wiele filozofować. Trzeba pakować sprzęt i jechać, a całkiem prawdopodobne dotkliwe porażki należy potraktować jako element: krucjaty, internacjonalizmu oraz promocji aktywnej starości. Jak zwykle w takich przypadkach, do pierwszej piątki wyznaczamy Huberta, którego ze względu na wiek, nasi przeciwnicy traktować będą z godnością, przez chwilę zapominając o wyniku meczu. Jeżeli uda się tą chwilę, to mgnienie oka, rozciągnąć w czasie na ok. 20 minut, to jest w tej koncepcji realna szansa na odniesienie choćby jednego zwycięstwa.

W turniejowych szrankach staną tym razem zespoły:

Grupa I:

Basketclub Kaliningrad (organizator turnieju), Stare Kone Presov (Słowacja); Consus Toruń (Polska) oraz Sałdus (Łotwa).

Grupa II:

Projekt 44 Moskwa (Rosja), Cinery Taurogi (Litwa), BBG Perlas Wilno (Litwa) oraz Karkli Lipawa (Łotwa). 

Trudno już dziś oceniać nasze szanse, trudno przewidzieć z czym do domu wrócimy. Najważniejsze żeby wrócić w zdrowiu i bez zupełnie niepotrzebnego i nieprzyjemnego bólu głowy.

Odrabiając lekcje przed kolejnym wyjazdem, proponujemy wszystkim uczestnikom odrobinę wiedzy o tym niezwykłym mieście.

Kaliningrad (ros. Калининград) – do 4 czerwca 1946 – Królewiec.

Stolica obwodu kaliningradzkiego – eksklawy Federacji Rosyjskiej u ujścia Pregoły do Bałtyku, w historycznej krainie Sambii. Miasto założone w 1255 przez Krzyżaków (na miejscu pruskiej osady Tuwangste) na cześć czeskiego króla Przemysła Ottokara II, który stanął na czele wojsk krzyżackich podczas ich kolejnej wyprawy przeciwko Prusom. Krzyżacy postawili tu zamek, a w 1256 nazywano go zamek Królewska Góra w Sambii (castrum de Coningsberg in Zambia), po łacinie – Mons Regius.

Po sekularyzacji zakonu krzyżackiego i Hołdzie pruskim złożonym w 1525 przez wielkiego mistrza królowi Zygmuntowi Staremu miasto stało się stolicą Prus Książęcych, zależnych od króla polskiego jako lenno. Na znak zależności czarny pruski orzeł otrzymał koronę królewską na szyi i literę "S" od łacińskiego imienia króla Sigismundus (Zygmunt). Wkrótce rozpoczęła się w Prusach wojna religijna, w wyniku której religią panującą w państwie stał się luteranizm.

W 1701 elektor Brandenburgii koronował się w Królewcu na króla Prus jako Fryderyk I. Koronacja odbyła się w Prusach, gdyż nie były one częścią składową Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, tak więc tytuł króla w Prusach był łatwiejszy do zaakceptowania dla cesarza. W wyniku koronacji ziemie pod władzą elektorów brandenburskich stały się częścią nowego Królestwa Prus. Królewiec był tylko miejscem koronacji, stolica państwa pozostała w Berlinie.

Fryderyk Wilhelm I wydał 13 czerwca 1724 reglament ratuszowy, który scalał trzy miasta: Stare Miasto, Knipawę i Lipnik, wraz z należącymi do nich wolniznami, w jedno miasto Królewiec, którego oficjalna nazwa brzmiała odtąd: "Królewsko-Pruskie Stołeczne i Rezydencjonalne Miasto Królewiec". Miasto otrzymało też nowy herb – z herbu Starego Miasta wzięto biały krzyż i koronę (na środku), herb Lipnika po prawej – korona między dwoma gwiazdami, po lewej herb Knipawy – korona wśród dwóch myśliwskich rogów. Wszystkie wizerunki łączył pruski orzeł w koronie książęcej na głowie i koroną królewską z inicjałami FW (Fryderyk Wilhelm) na piersi. Herbem tym posługiwano się tylko na pieczęci miejskiej i dopiero w 1906 stał się on oficjalnym herbem miasta Królewiec.

I tyle historii dawnej...

9 kwietnia 1945, po wielotygodniowym oblężeniu, miasto zostało zdobyte przez Armię Czerwoną. Oblężenie doprowadziło do zrujnowania substancji miasta i śmierci ponad 100 tys. cywilów. W wyniku konferencji poczdamskiej (1945) miasto znalazło się w granicach ZSRR i 4 czerwca 1946 jego nazwę zmieniono na Kaliningrad (na cześć zmarłego wówczas Michaiła Kalinina). Po wojnie nie doszło do odbudowy miasta, wręcz przeciwnie – w okresie ZSRR dochodziło do świadomej kolejnej degradacji substancji zabytkowej miasta (w dużej mierze z powodów ideologicznych, a mianowicie chęci zerwania z niemiecką przeszłością). Wskutek tego miasto posiada, pomimo swojej długiej i bogatej historii, bardzo niewiele zabytków, a większość z nich pochodzi z II poł. XX. W krajobrazie Kaliningradu dominują więc blokowiska, a miasto nie przypomina już dawnego Królewca.

Turyści najczęściej odwiedzają:

– katedrę na wyspie Knipawie (Ostrov Kanta), z muzeum i mauzoleum Immanuela Kanta,

– miejskie fortyfikacje – baszty Wrangel i Der Dohna wraz z Muzeum Bursztynu,

– bramy Królewską i Brandenburską,

– twierdzę Kronprinz

– Kościół Królowej Luizy (teatr lalek),

– Kościół gotycki w Judytach (obecnie prawosławny)

– Sobór prawosławny Chrystusa Zbawiciela,

– Rynek Centralny (spełniający rolę bazaru i pchlego targu),

– położoną nad brzegiem rzeki byłą siedzibę Giełdy (Биржа),

– Oceanarium,

– Ogród zoologiczny (założony 1896)

Szokującym pomnikiem, który de facto stał się symbolem minionej epoki miasta, jest niedokończony 16 piętrowy tzw. Dom Rad (Дом советов), budowany w latach 1973-1988 w miejscu najpierw uszkodzonego w 1945, a następnie burzonego sukcesywnie w latach 1967-1969 Zamku Królewskiego. Powodem wstrzymania prac były problemy z jego statyką (niezinwentaryzowane piwnice itd).

Kaliningrad jest miastem partnerskim Torunia, co w naszym przypadku zobowiązuje członków Consusu do podtrzymywania stałych więzi z zespołem weteranów koszykówki Kaliningradu, w pełnej rozciągłości tego zobowiązania oraz na wszelkich płaszczyznach ewentualnych bliższych kontaktów.