Przystanek Dublin

Przed nami kolejny przystanek na europejskiej trasie "Consus on tour". Tym razem wybieramy się do zielonej Irlandii, zwanej przez niegodziwców "Krainą Deszczowców". Przed nami trzy ciekawe mecze z przeciwnikami, o których w naszej części Europy nikt nic nie wie "na pewno". Basket w tym kraju nie cieszy się wielką popularnością, co nie oznacza, że staną przed nami goście całkowicie zieloni. Dwa zespoły +40 oraz jeden +50 to faceci, którzy również bywają na turniejach Maxibasketball'a. Z całą pewnością charakter do gier zespołowych mają wyjątkowy. Kto nie wierzy, niech zobaczy chociażby mecz irlandzkiego hurlingu czy też rugby. Poza tradycyjną dawką odbijania czeka nas także spotkanie z magią tego niezwykłego miasta położonego na krańcu Europy. Miasta, które wydało na świat artystycznych geniuszy i to w takiej ilości, że metropolie typu Paryż, Rzym, Berlin czy Londyn mogą tylko pomarzyć. Wszystko to zapewne przez ten niesamowity klimat i piwo, które podobno ma wszystkie inne piwa pod sobą — Guinness.

Dublin (ang.); Baile Átha Cliath (irl.) — stolica i największe miasto Irlandii, położone w prowincji Leinster na wschodnim wybrzeżu (nad Morzem Irlandzkim), u ujścia rzeki Liffey do Zatoki Dublińskiej. Rzeka dzieli miasto na dwie części o zdecydowanie odmiennym charakterze – Northside oraz Southside, nowocześniejszą i bardziej zamożną. Dublin jest autentycznym centrum życia Irlandii, posiada port lotniczy oraz port morski, połączony kanałami z rzeką Shannon. Miasto jest też ważnym ośrodkiem turystycznym.

Słowo Dublin to zangielszczone irlandzkie Dúbh Linn (Czarny Staw); współczesna irlandzka nazwa miasta – Baile Átha Cliath – oznacza Miasto Brodu z Trzcinowymi Płotami. Nie każdy jednak wie, że Irlandczycy to naród, który z powodu długotrwałego prześladowania oraz wskutek masowej emigracji i śmiercionośnej klęski głodu, prawie zapomniał swojego rodzimego języka. Dzisiaj państwo inwestuje miliony euro w naukę i popularyzację języka irlandzkiego, który swoje tradycje posiada w starożytnej kulturze celtyckiej, ale nie jest on używany na co dzień.

Miasto liczy ponad pół miliona mieszkańców. Podobnie jak reszta Irlandii, a także większość północno-zachodniej Europy, Dublin jest położony w strefie ciepłego morskiego klimatu umiarkowanego o łagodnych zimach i chłodnych latach. Średnia maksymalna temperatura w styczniu wynosi 7 °C, a w lipcu 18 °C. Irlandczycy dosyć często zadają swoim gościom zagadkę: czym różni się zima od lata w Irlandii? Odpowiedź: latem pada cieplejszy deszcz.

Dublin jest atrakcyjnym pod względem turystycznym miastem, decyduje o tym m.in. jego specyficzna atmosfera. Zachowało się tutaj stosunkowo niewiele starszych zabytków (sprzed XVII wieku). Jednym z nich jest Zamek Dubliński, wybudowany przez Normanów w XIII wieku, przebudowany w wieku XVIII. W pobliżu zamku, od zachodniej strony znajduje się katedra Christchurch z 1172 roku — dzisiejszy kształt to efekt kompleksowej renowacji i przebudowy z końca XIX wieku. Drugą katedrą w Dublinie jest katedra św. Patryka. Obie stanowią własność Kościoła Irlandii, będącego częścią wspólnoty anglikańskiej i są udostępniane dla zwiedzających po uiszczeniu opłaty.

W centrum miasta dominuje niewysoka, stosunkowo młoda zabudowa, w przeważającej mierze utrzymana w stylu gregoriańskim i neoklasycznym (XVIII w.) z charakterystycznymi ceglanymi domami. Z epoki wiktoriańskiej pochodzą natomiast budynki Biblioteki Narodowej i Muzeum Narodowego na prawym brzegu Liffey. Na północ od nich, bliżej rzeki, znajdują się budynki Uniwersytetu Irlandii (Trinity College), założonego w 1592 roku. Najciekawszym obiektem kompleksu jest uniwersytecka biblioteka, znana z kolekcji iluminowanych rękopisów ze słynną Księgą z Kells (Book of Kells).

Jak widać, wiele się działo w tym niezwykłym mieście. Jak mawiają starożytni Indianie, "wielkie sprawy wymagają wielkich ludzi". Mało kto zdaje sobie jednak sprawę, jak wiele wspaniałych postaci i do tego jak ważnych dla europejskiej kultury, urodziło się i tworzyło w Dublinie. Czy to przypadek, czy też magia tego wyjątkowego miejsca sprawiła to, że poniższe nazwiska i nazwy są znane każdemu:

James Joyce, George Bernard Shaw, Enya, Oskar Wilde, Samuel Beckett, William Butler Yeates, Jonathan Swift, Colin Farrell, Pierce Brosnan, Sinead O'Connor, Liam Neeson, Bob Geldoff, zespoły Westlife, Boyzone, Thin Lizzy, Bono + U2. Jeśli tę listę rozszerzymy o tych, którzy zrobili karierę już poza Irlandią, to będzie tam m.in.: Harrison Ford, Henry Ford (od Forda), Gene Kelly, Kurt Cobain, Walt Disney, Raymond Chandler, Tom Clancy, 3 astronautów i kilkudziesięciu amerykańskich gangsterów, zaś do częściowo irlandzkiego pochodzenia przyznało się 22 prezydentów USA (z Kennedy'm na czele).
.

Uff! Naprawdę nieźle. Ekstraklasa światowa. Ciekawe, czy uda nam się spotkać ich na ulicy, zobaczyć z okien autobusu, a może napić się razem piwa w kultowej dzielnicy Temple Bar, gdzie w każdy weekend tysiące Dublińczyków świętuje okres spokoju i wypoczynku, popijając obowiązkowo Guinnessa, słuchając koncertów, dyskutując, bawiąc się i ciesząc. My też tam będziemy!

Historia – Kalendarium…

VI tysiąclecie p.n.e. – najwcześniejsze ślady ludzkiej bytności, pierwsi mieszkańcy szmaragdowej wyspy budują megalityczne budowle takie jak Newgrange (podobno najstarsza znana budowla w Europie) i Loughcrew

500-200 p.n.e. – najprawdopodobniej wtedy na wyspę dotarli Celtowie

430-490 – prawdopodobnie w tych latach na wyspie działał święty Patryk, któremu przypisuje się chrystianizację Irlandii

ok. 700 – Irlandia była podzielona na 150 tzw. małych królestw, całą wyspą rządzili ze wzgórza Tara arcykrólowie, którym formalnie podlegali królowie prowincji, regionów i małych królestw

795 – początek najazdów wikingów na Irlandię

ok. 800 – prawdopodobna data ukończenia Book of Kells, jednego z najpiękniejszych manuskryptów

841 – Wikingowie założyli Dublin

1172 – Henryk II przybył z armią do Irlandii, która uznała jego zwierzchnictwo; w ciągu stu lat Anglonormanowie podbili znaczną część wyspy

1271 – początek celtyckiej odnowy (gaelic recovery) podczas której Irlandczycy odzyskali znaczną część utraconych ziem

1315 – na zaproszenie niektórych irlandzkich władców na wyspę przybył ze Szkocji wraz z wojskiem Edward Bruce; koronowany królem Irlandii próbował w krwawej kampanii podbić wyspę; zginął w 1317

1430 – król Anglii sprawował władzę tylko nad Dublinem i okolicami (tzw. Pale – Palisada)

koniec XV wieku – Tudorowie rozpoczęli powolny podbój Irlandii

1541 – większość irlandzkich wielmoży uznała Henryka VIII królem Irlandii; nie uznali go jednak głową Kościoła i pozostali przy katolicyzmie

1580 – rebelia irlandzkich katolików

1593-1603 – wojna dziesięcioletnia, której kulminacyjnym punktem była bitwa pod Kinsale; irlandzcy arystokraci ponieśli klęskę i w 1607 opuścili wyspę

1649 – Oliver Cromwell przybył do Irlandii na czele swojej armii; masakra w Drogheda; trzyletnia bezlitosna kampania przywraca angielską władzę na wyspie

1691 – ludność katolicka została pozbawiona wszelkich praw cywilnych i ekonomicznych (m.in.: posiadania drogich koni, noszenia broni, uczenia w szkołach)

1801 – wcielenie Królestwa Irlandii do Królestwa Wielkiej Brytanii; powstało Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii

1803 – kolejne nieudane powstanie

1829 – uchwalenie aktu o równouprawnieniu katolików – efekt działalności Daniela O’Connella

1842 – utworzenie Młodej Irlandii

1849 – koniec klęski głodu, ale jeszcze przez dwa lata ludzie umierali wycieńczeni głodem i chorobami; łącznie zmarło 1,5 miliona ludzi (z ok. 6 milionów mieszkańców)

1858 – w Nowym Jorku powstało Towarzystwo Feniańskie, będące przykrywką dla Irlandzkiego Bractwa Republikańskiego (IRB)

1867 – nieudane powstanie zorganizowane przez fenian;

1893 – powstała Liga Gaelicka mająca na celu „deanglizację irlandzkiego narodu”.

1905 – Arthur Griffith, członek Ligi Gaelickiej, założył organizację Sinn Féin (My Sami); szybko kontrolę nad nią przejęli członkowie IRB

1916 – powstanie wielkanocne, Pádraig Pearse (Patrick Pearse) proklamował Irlandię niepodległą republiką; dwa tysiące powstańców stawiło czoła brytyjskiej armii; większość mieszkańców Irlandii nie poparła powstania; po 6 dniach powstanie upadło; Brytyjczycy wykonali wyroki śmierci na 16 przywódcach powstania (m.in. na Pádraicu Pearsie i Jamesie Conollym); społeczeństwo Irlandii zaczęło popierać powstańców i ich idee; zaczęły się masowe aresztowania; Michael Collins (jeden z powstańców) przekształcił Irlandzkich Ochotników w Irlandzką Armię Republikańską (IRA)

1933 - utworzenie Fine Gael (Ród Irlandczyków). Jej przywódcą został Eoin O’Duffy

1936 – zdelegalizowanie IRA
1937 – wejście w życie konstytucji. Na jej mocy Wolne Państwo Irlandzkie przekształca się w Irlandię, czyli przestaje być częścią Wielkiej Brytanii.
1949 – Irlandia oficjalnie przekształciła się w republikę
1959 – Eamon de Valera został prezydentem Irlandii. Funkcję tę sprawował do 1973
1973 – członek EWG
2002 – przyjęcie waluty euro.